ನಾಯಕಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿ : ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾನಿ

ಶತಾವಧಾನಿ ಡಾ. ರಾ. ಗಣೇಶರ ನೃತ್ಯಸಂಬಂಧೀ ರಚನೆಗಳ ಮಾಲಿಕೆಯ 112ನೇ ಕಂತು ಇದು. ’ಅಭಿನಯಭಾರತೀ’ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ 1980-90 ರ ದಶಕದಲ್ಲೇ ಸುಮಾರು 150ಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ರಮಣೀಯ ಪದ್ಯಗುಚ್ಛವನ್ನು ಒಂದೊಂದಾಗಿ ನೂಪುರಭ್ರಮರಿಯು  ಓದುಗ-ಸಹೃದಯ-ಕಲಾವಿದರಿಗೆಂದು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಲಿದೆ. ಈ ಸಂಕಲನವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಯೋಜನೆ ನೂಪುರ ಭ್ರಮರಿಯ ಪ್ರಕಟನೋದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವರುಷಗಳಿಂದ ಮಹತ್ತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ಅಭಿನಯವಿಸ್ತಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗೆ ಡಾ.ರಾ.ಗಣೇಶರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. 

ರಾ.ಗಣೇಶರು ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಏಕವ್ಯಕ್ತಿಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೂ ಅಳವಡುವಂತೆ ರಚಿಸಿದ ಕನ್ನಡ ಅಷ್ಟನಾಯಿಕಾ ಪದಗಳನ್ನೂ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಮಸ್ಪಂದಿಯಾದ ಅಷ್ಟನಾಯಕ ಪದಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ನೂಪುರಭ್ರಮರಿ ಹಿಂದಿನ ವರುಷಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದು ಆರ್ಕೈವ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಅವನ್ನು ನಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ www.noopuradancejournal.org ರಲ್ಲಿ ಚಂದಾದಾರರಾಗಿ ಪಡಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇನ್ನು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಅಷ್ಟನಾಯಿಕಾ-ನಾಯಕಾ ಪದಗಳನ್ನು ’ರಾಗವಲ್ಲೀರಸಾಲ’- ಕೃತಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ನಾಯಿಕಾಲೋಕದ ಅಸಾಧ್ಯ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಬಗೆಹೊಗುವಲ್ಲಿ ’ಅಭಿನಯಭಾರತೀ’ ಸುಮಾರು ನೂರಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾದ ಪದಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಣೇಶರ ಅಧ್ಯಯನ ಸಾಕಲ್ಯದೃಷ್ಟಿಯ ಬಲದಿಂದ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪದಗಳ ನಾಯಕ-ನಾಯಿಕೆಯರು ನವನವೀನವೋ ಎಂಬಂತೆ  ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದವರು. ಲೋಕದ ವಿವಿಧ ಭಾವ- ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಸ್ತ್ರೀ-ಪುರುಷರಿಗೆ ಇವರು ಸಂಕೇತರೂಪರು. ಹಾಗೆಂದೇ ಪರಂಪರೆಯ ಅಭಿನಯಚೋದಕವಾದ ವಸ್ತು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅಪಾರವಾದ ಸಮಕಾಲೀನ ಅಭಿನಯಾವಕಾಶಗಳನ್ನೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ವಿಭಾವಾನುಭಾವ ಸಾಮಗ್ರಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ರಚನೆಗಳು ನೃತ್ಯಾವರಣಕ್ಕಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಇಡಿಯ ಕನ್ನಡ ಪದ್ಯಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಕ್ಕೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸೇರ್ಪಡೆ. ಇವುಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಅಭಿನಯದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಆಡಿಯೋ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.

ಪ್ರಕೃತ ಕಂತಿನಿಂದ ನಾಯಿಕರಿಗೆ ಸಮದಂಡಿಯೋ ಎಂಬಂತೆ ಬರೆಯಲಾದ ನಾಯಕಾವಸ್ಥೆಗಳ ಪದ್ಯಗಳು ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಷ್ಟನಾಯಿಕೆಯರಿಗೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದಿಯಾಗುವ ಅಷ್ಟಾವಸ್ಥೆಗಳ ನಾಯಕರ ಶ್ರೇಣಿ ಶ್ರೀಯುತ ಗಣೇಶರದ್ದೇ ಕೊಡುಗೆ. ಆ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಜೊತೆಜೊತೆಗೆ ಆ ನಾಯಕರ ಸ್ವಾರಸ್ಯವನ್ನು ಬಣ್ಣಿಸುವಂತೆ ನೃತ್ಯಾನುಕೂಲಿಯಾದ ಅನೇಕ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. 

ಇಂದಿನ ನಾಯಕಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿ :  ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಸ್ಮರಣೆಗಳನ್ನು ತುಲನೆ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಮೊದಲಿಗೆ ತನ್ನೊಂದಿಗಿದ್ದವಳಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರೀತಿಗೂ, ಈಗಿನವಳಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರೇಮಕ್ಕೂ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ ಈ ನಾಯಕ. ಅದಕ್ಕೆ ವಿಧವಿಧವಾದ ನಿದರ್ಶನ, ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಅಲಂಕಾರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ನೀಡುತ್ತಾ ಮೊದಲಿನ ನಾಯಿಕೆಯ ವರ್ತನೆ, ರತಿಸಮಯ, ಸ್ವಾರಸ್ಯಗಳ  ಗುಣಗಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ರುಚಿವೈವಿಧ್ಯಕ್ಕೆ ಮರುಳಾಗಿ ಸತಿಯನ್ನು ದೂರಮಾಡಿಕೊಂಡ ನಂತರದ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ ಪ್ರಕೃತ ಇರುವವಳ ವರ್ತನೆಯ ಮೂಲಕ ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಲವಾಗಿದೆ. ಅಂಥಹ ಸುಗುಣೆ, ಸೌಶೀಲ್ಯವತಿಯನ್ನು ಇನೊಬ್ಬಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವುದುಂಟೇ ಎಂದು ನೆನೆದು ನಿಡುಸುಯ್ದಿದ್ದಾನೆ.  ಅಂತೆಯೇ  ಪ್ರಥಮಸತಿಯ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗುವ  ನಿರ್ಧಾರದಲ್ಲಿ ಅಂತೆಯೇ ನಡೆದುಕೊಂಡು  ಕ್ಷಮಾಪಣೆಯನ್ನು ಬಿನ್ನವಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಆ ಮೂಲಕ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾಂತಾವಿಧೇಯನಾಗುವ ನಾಯಕನೀತ. 

ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾನಿ

ರಾಗ : ವಲಚಿ ; ತಾಳ : ಆದಿ/ಮಿಶ್ರಛಾಪು

ಬೆಲ್ಲದ ನೀರನ್ನಿನ್ನೆಷ್ಟು ಹೀರಿದರೇನು?

ಸಲ್ಲುವುದೇ ಹನಿ ಜೇನಿಗದು? ಹೆಜ್ಜೇನಿಗದು? ||ಪ||

ಆಲಿಕಲ್ಲಾದೀತೇ ಸ್ವಾತೀಮುಕ್ತಾಫಲ?

ಬಾಲೆಯಾಕೆಯ ಹಾಗೆ ಮತ್ತಾರು?     ||ಅ.ಪ||

ದೂಡಿದರೂ ಚೆನ್ನ ದೂರಿದರೂ ಚೆನ್ನ

ಕಾಡಿದರೂ ಚೆನ್ನ ಆ ಕಾದಲೆ |

ಬಾಡಿದರೂ ಚೆನ್ನ ಬೇಡಿದರೂ ಚೆನ್ನ

ಕೂಡಿದರಂತೂ ಚೆನ್ನ ! ಚೆನ್ನ !! ||1 ||

ಹಗಲಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು ಕೈದೀವಿಗೆ ಹುಡುಕುತ್ತಾ

ಜಗವೆಲ್ಲ ಜಾಲಾಡಿ ನೋಡಿದರೂ |

ಮುಗುದೆಯ ಮತ್ತಿನ ಮುತ್ತಿನ ಮೋಡಿಯ

ನಗೆಗೂ ಸಿಗದಾವ ದೂರಾನ್ವಯ || 2||

ರುಚಿವೈವಿಧ್ಯಕೆ ಮರುಳಾಗುತೆ ನಾ-

ನುಚಿತವನೇ ಮೀರಿದೆ |

ಶುಚಿಸಾಕ್ಷಿಯಿರಲ್ ಶ್ರೀಮತಿಯವಳ್ಗಂ

ಸುಚಿರಸುಂದರಿಗಂ ಸಲ್ವೆನೆಂತು ? ||3 ||

(ಮಿಶ್ರಛಾಪು) ಇರಲಿ ಕಡೆಯ ಪ್ರಯತ್ನವೆನ್ನುತ ಶಿರವ ಬಾಗಿಸಿ ಬೇಡುವೆಂ |

ಮಂಡಿಯೂರತ ಕೆನ್ನೆ ಬಡಿಯುತ ಚಂಡಿಕೆಯನಡಿಗೊಡ್ಡುವೆಂ ||4 ||

 ಅಂಗಲಾಚುವೆನಂಗನಾಮಣಿ ಭಂಗಿ ಬದಲಿಸುವನ್ನೆಗಂ |

ಇಂಥ ಕಸಿವಿಸಿಯಿಲ್ಲದಿರಲಿನ್ನೆಂಥ ನಲ್ಮೆಗಳೆನ್ನುವೆಂ || 5||