ನಾಯಿಕಾ ನಾಯಕ ಕಂದಪದ್ಯಗಳು- (ಭಾಗ 2)

ಶತಾವಧಾನಿ ಡಾ. ರಾ. ಗಣೇಶರ ನೃತ್ಯಸಂಬಂಧೀ ರಚನೆಗಳ ಮಾಲಿಕೆಯ 111ನೇ ಕಂತು ಇದು. ’ಅಭಿನಯಭಾರತೀ’ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ 1980-90 ರ ದಶಕದಲ್ಲೇ ಸುಮಾರು 150ಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ರಮಣೀಯ ಪದ್ಯಗುಚ್ಛವನ್ನು ಒಂದೊಂದಾಗಿ ನೂಪುರಭ್ರಮರಿಯು  ಓದುಗ-ಸಹೃದಯ-ಕಲಾವಿದರಿಗೆಂದು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಲಿದೆ. ಈ ಸಂಕಲನವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಯೋಜನೆ ನೂಪುರ ಭ್ರಮರಿಯ ಪ್ರಕಟನೋದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವರುಷಗಳಿಂದ ಮಹತ್ತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ಅಭಿನಯವಿಸ್ತಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗೆ ಡಾ.ರಾ.ಗಣೇಶರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. 

ರಾ.ಗಣೇಶರು ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಏಕವ್ಯಕ್ತಿಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೂ ಅಳವಡುವಂತೆ ರಚಿಸಿದ ಕನ್ನಡ ಅಷ್ಟನಾಯಿಕಾ ಪದಗಳನ್ನೂ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಮಸ್ಪಂದಿಯಾದ ಅಷ್ಟನಾಯಕ ಪದಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ನೂಪುರಭ್ರಮರಿ ಹಿಂದಿನ ವರುಷಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದು ಆರ್ಕೈವ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಅವನ್ನು ನಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ www.noopuradancejournal.org ರಲ್ಲಿ ಚಂದಾದಾರರಾಗಿ ಪಡಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇನ್ನು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಅಷ್ಟನಾಯಿಕಾ-ನಾಯಕಾ ಪದಗಳನ್ನು ’ರಾಗವಲ್ಲೀರಸಾಲ’- ಕೃತಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ನಾಯಿಕಾಲೋಕದ ಅಸಾಧ್ಯ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಬಗೆಹೊಗುವಲ್ಲಿ ’ಅಭಿನಯಭಾರತೀ’ ಸುಮಾರು ನೂರಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾದ ಪದಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಣೇಶರ ಅಧ್ಯಯನ ಸಾಕಲ್ಯದೃಷ್ಟಿಯ ಬಲದಿಂದ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪದಗಳ ನಾಯಿಕೆಯರು ನವನವೀನವೋ ಎಂಬಂತೆ ನಾಯಿಕಾಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದವರು. ಲೋಕದ ವಿವಿಧ ಭಾವ- ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಸ್ತ್ರೀ-ಪುರುಷರಿಗೆ ಇವರು ಸಂಕೇತರೂಪರು. ಹಾಗೆಂದೇ ಪರಂಪರೆಯ ಅಭಿನಯಚೋದಕವಾದ ವಸ್ತು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅಪಾರವಾದ ಸಮಕಾಲೀನ ಅಭಿನಯಾವಕಾಶಗಳನ್ನೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ವಿಭಾವಾನುಭಾವ ಸಾಮಗ್ರಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ರಚನೆಗಳು ನೃತ್ಯಾವರಣಕ್ಕಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಇಡಿಯ ಕನ್ನಡ ಪದ್ಯಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಕ್ಕೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸೇರ್ಪಡೆ. ಇವುಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಅಭಿನಯದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಆಡಿಯೋ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.

ಈ ಕಂದಪದ್ಯಗಳು ( ಭಾಗ 2 )ನಾಯಿಕೆ – ನಾಯಕರ ವಿವಿಧಾವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಗಣಿಸಿ ಅಭಿನಯಕ್ಕೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಒದಗುವಂತೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ, ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ರಚಿತವಾದ ವಿತಾಲಬಂಧದ ಕಂದಪದ್ಯಗಳು. ಅಮರುಶತಕ, ಗಾಥಾಸಪ್ತಶತಿಯ ಕೆಲವು ಪದ್ಯಗಳ ಭಾವಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದು ಕೆಲವೊಂದು ಅವಧಾನದಲ್ಲಿ  ರಾ.ಗಣೇಶರು ಆಶುವಾಗಿ ಹೇಳಿದ ಪದ್ಯಗಳೂ ಇಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ.  ಈ ಬಗೆಯ ರಚನೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಇದೇ ಮೊದಲೆಂಬಂತೆ ಪ್ರಯುಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ನೃತ್ಯಪ್ರಸ್ತುತಿಯ ನಡುವೆ ಅಥವಾ ಬಿಡಿಬಿಡಿಯಾಗಿಯೇ ಪುಟ್ಟದಾದ ಸಂಚಾರಿಯೊಂದಿಗೆ ಅಭಿನಯಿಸಲು ಇವು ತಕ್ಕುದಾಗಿರುತ್ತವೆ.  

ಕ್ಷುಣ್ಣ ವಿಷಣ್ಣೆ  ; ರಾಗ: ಮುಖಾರಿ

ಪಕ್ಕದೊಳೇ ಮಲಗಿರ್ದುಂ

ಬಿಕ್ಕುತಲಿರ್ಪೆನ್ನ ಪರಿಯನರಿತಿರ್ದುಂ ತಾ-

ನಕ್ಕಟ ! ಕೊರಡಂತಿರ್ಪಂ

ದಕ್ಕಿತಲಾ! ಕೋರಿ ಸೇರಿದೊಲ್ಮೆಗೆ ಫಲಿತಂ!!

ನವೋಢೆ – ರಾಗ: ಮಲಯಮಾರುತ

ನವವಧುವೀಕೆ ಮೊದಲಿರುಳ್

ಸವೆದಿರೆ ಮುಂಜಾನೆ ಕೋಣೆಯಿಂ ಪೊರವಂಟಳ್ |

ಜವದಿಂ ಜಾರಿಸಿ ಮಾರನ

ಬವರದ ಪೂಕಣೆಯನಂತೆ ಸವಿಯೇರ್ಗಳನುಂ ||

ಪತ್ರಪ್ರಯತ್ನೆ ;  ರಾಗ: ವಲಚಿ

ಒರೆವಳ್ ಪರಿವಳ್ ಬರೆವಳ್

ಪರಿಪರಿಯೊಳ್ ತೀಡಿ ತಿರ್ದಿ ಬೇವಸಬಡುವಳ್ |

ಪರಿಕಿಸಿ ಪುಸ್ತಕಶತಮಂ

ನುರಿತೊಡೆಯುಂ ಮೊದಲ ಸೊಲ್ಲೆ ಸಲ್ಲದು ಸತಿಯಾ ||

 ಸ್ವಾಧೀನಪತಿಕೆ ; ರಾಗ: ಹಂಸಧ್ವನಿ

ಓಪನ ಸಾತೀವ್ರತ್ಯನಿ-

ರೂಪಮನಾಂ ಬಲ್ಲೆನಾತನೊಲಿಗೆ ಪೆರರ್ಗಂ |

ಭಾಪೆಂದಪೆನಾಂ; ಪೋಗೆಲೆ!

ಪಾಪೀಯಸಿ! ಚಾಡಿನುಡಿಯನಾಡುವೆಯೇಕೌ ||

ರೋಗರಾಗಿಣಿ  ; ರಾಗ: ಸಿಂಧುಭೈರವಿ

ಆನೊಲ್ದವನಾಗಮಿಸಲ್

ಮಾನಿತಸಹಕಾರಿಯಾದ ರುಜೆಯೇ ! ನಿನಗಾಂ |

ಈ ನನ್ನುಸಿರನೆ ವರಬಹು-

ಮಾನಮೆನಲ್ ನೀಳ್ದೆನಮ್ಮ! ಕೊಳ್ವುದು ನಲವಿಂ||

 ಪ್ರೇಮಧಾರೆ  ; ರಾಗ: ನಾಟಕುರಂಜಿ

ನೀರೀಂಟುವನಂ ಕಾಣಲ್

ಧಾರೆಯನಾಂ ತೆಳ್ಳತೆಳ್ಳಗಾಗಿಸುತಿರಲೀ |

ಗಾರುಡಿಗಂ ಬೊಗಸೆಯೊಳಿಂ

ಸೋರಿಸುತಿರ್ಪಂ ಕವರ್ಚಿ ಜಾರಿಸುತಿರ್ಪಂ!!

ಪಾಕ ಪ್ರೇಮಿಕ ;  ರಾಗ: ಮೋಹನಕಲ್ಯಾಣಿ

ಒಲೆಯಂ ಪೊತ್ತಿಸೆ ನೆರಮೀ

-ಯಲಿದೋ ಬಂದಿರ್ಪನೀರನಾಸ್ಯಮಿದೀಗಳ್ |

ಕಲೆಯಂ ತಾಳ್ದಾ ಪೆರೆಯೇ

ಸಲಿಸುವ ಕಪ್ಪಂಗಳಂ ಪಡೆವ ದೊರೆಯಾಯ್ತೇಂ?

ಹಿತ ಕಥನೆ   ;  ರಾಗ: ಕೇದಾರಗೌಳ

ತಿರುಗೂಳಿಗಳಂ ಮೇಣ್ ಬರಿ

ಮರೆಗುಳಿಗಳನೊಲ್ದು ಬೇಳ್ವುದೇತಕೆ ಕೆಳದೀ

ತಿರುಗುವುದೆಮ್ಮಯ ತಲೆ ಮೇಣ್

ಮರೆದಪುದೆಮ್ಮರಿವುಮಿರವು ನಲವುಂ ಗೆಲವುಂ ||

 ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ; ರಾಗ: ಮಣಿರಂಗ

ಗಿಳಿಯಂತೆವೊಲೇ ಬರಿ ಬಾ-

ಯೊಳೆ ನಿನ್ನನುರಾಗಮಲ್ತೆ ಜಾಣ್ಮೆಗಳಾಣ್ಮಾ!

ಗುಲಗಂಜಿಯವೋಲೆನ್ನೀ

ಒಲವದು ಮೆಯ್ಯೆಲ್ಲಮಲ್ತೆ ಬಾಯೊಂದುಳಿಯಲ್||