ಪ್ರಣಯಾರ್ಚಕ

ಶತಾವಧಾನಿ ಡಾ. ರಾ. ಗಣೇಶರ ನೃತ್ಯಸಂಬಂಧೀ ರಚನೆಗಳ ಮಾಲಿಕೆಯ 124ನೇ ಕಂತು ಇದು. ’ಅಭಿನಯಭಾರತೀ’ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ 1980-90 ರ ದಶಕದಲ್ಲೇ ಸುಮಾರು 150ಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ರಮಣೀಯ ಪದ್ಯಗುಚ್ಛವನ್ನು ಒಂದೊಂದಾಗಿ ನೂಪುರಭ್ರಮರಿಯು  ಓದುಗ-ಸಹೃದಯ-ಕಲಾವಿದರಿಗೆಂದು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಲಿದೆ. ಈ ಸಂಕಲನವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಯೋಜನೆ ನೂಪುರ ಭ್ರಮರಿಯ ಪ್ರಕಟನೋದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವರುಷಗಳಿಂದ ಮಹತ್ತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ಅಭಿನಯವಿಸ್ತಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗೆ ಡಾ.ರಾ.ಗಣೇಶರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. 

ರಾ.ಗಣೇಶರು ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಏಕವ್ಯಕ್ತಿಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೂ ಅಳವಡುವಂತೆ ರಚಿಸಿದ ಕನ್ನಡ ಅಷ್ಟನಾಯಿಕಾ ಪದಗಳನ್ನೂ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಮಸ್ಪಂದಿಯಾದ ಅಷ್ಟನಾಯಕ ಪದಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ನೂಪುರಭ್ರಮರಿ ಹಿಂದಿನ ವರುಷಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದು ಆರ್ಕೈವ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಅವನ್ನು ನಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ www.noopuradancejournal.org ರಲ್ಲಿ ಚಂದಾದಾರರಾಗಿ ಪಡಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇನ್ನು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಅಷ್ಟನಾಯಿಕಾ-ನಾಯಕಾ ಪದಗಳನ್ನು ’ರಾಗವಲ್ಲೀರಸಾಲ’- ಕೃತಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ನಾಯಿಕಾಲೋಕದ ಅಸಾಧ್ಯ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಬಗೆಹೊಗುವಲ್ಲಿ ’ಅಭಿನಯಭಾರತೀ’ ಸುಮಾರು ನೂರಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾದ ಪದಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಣೇಶರ ಅಧ್ಯಯನ ಸಾಕಲ್ಯದೃಷ್ಟಿಯ ಬಲದಿಂದ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪದಗಳ ನಾಯಿಕೆಯರು ನವನವೀನವೋ ಎಂಬಂತೆ ನಾಯಿಕಾಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದವರು. ಲೋಕದ ವಿವಿಧ ಭಾವ- ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಸ್ತ್ರೀ-ಪುರುಷರಿಗೆ ಇವರು ಸಂಕೇತರೂಪರು. ಹಾಗೆಂದೇ ಪರಂಪರೆಯ ಅಭಿನಯಚೋದಕವಾದ ವಸ್ತು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅಪಾರವಾದ ಸಮಕಾಲೀನ ಅಭಿನಯಾವಕಾಶಗಳನ್ನೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ವಿಭಾವಾನುಭಾವ ಸಾಮಗ್ರಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ರಚನೆಗಳು ನೃತ್ಯಾವರಣಕ್ಕಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಇಡಿಯ ಕನ್ನಡ ಪದ್ಯಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಕ್ಕೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸೇರ್ಪಡೆ. ಇವುಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಅಭಿನಯದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಆಡಿಯೋ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.

ಪ್ರಕೃತ, ನಾಯಿಕೆಯರಿಗೆ ಸಮದಂಡಿಯೋ ಎಂಬಂತೆ ಬರೆಯಲಾದ ನಾಯಕಾವಸ್ಥೆಗಳ ಪದ್ಯಗಳು ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಷ್ಟನಾಯಿಕೆಯರಿಗೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದಿಯಾಗುವ ಅಷ್ಟಾವಸ್ಥೆಗಳ ನಾಯಕರ ಶ್ರೇಣಿ ಶ್ರೀಯುತ ಗಣೇಶರದ್ದೇ ಕೊಡುಗೆ. ಆ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಜೊತೆಜೊತೆಗೆ ಆ ನಾಯಕರ ಸ್ವಾರಸ್ಯವನ್ನು ಬಣ್ಣಿಸುವಂತೆ ನೃತ್ಯಾನುಕೂಲಿಯಾದ ಅನೇಕ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. 

ಇಂದಿನ ನಾಯಕಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿ : ಸ್ತ್ರೀಲೋಲ ನಾಯಕನನ್ನು ಮಿದುವಾಗಿ ಛೇಡಿಸುತ್ತಾ; ಪ್ರಣಯ ಪೂಜಾರಿ, ದೇವಿಯರ ಉಪಾಸಕರಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯನೆಂದು ಸ್ತುತಿಗೈಯ್ಯಲಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಅರ್ಚಕನ ರೀತಿರಿವಾಜುಗಳೇನು, ನಿತ್ಯ ನೈಮಿತ್ತಿಕ ಕೃತ್ಯಗಳೇನು ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರವಿವರವಾಗಿ  ಹದವಾದ ವ್ಯಂಗ್ಯದಿಂದ ಸನ್ನಿವೇಶಸಹಿತ ಸ್ವಾರಸ್ಯಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನೇಯಲಾಗಿದೆ.  ಒಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ವಾಸಕಸಜ್ಜೆಯ ಸಮದಂಡಿಯಾದ ನಾಯಕವೈವಿಧ್ಯದಲ್ಲೊಬ್ಬಾತನಿವನು. ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಬೋಧನೆಯನ್ನು  ಮಾಡುತ್ತಿರುವವನನ್ನು  ಆತನ  ಸಖ ಅಥವಾ ನಿರೂಪಕನೆಂದೂ ಚಿತ್ರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಈತನನ್ನು ಶಠ ಅಥವಾ ವಿಟನಾಯಕನ್ನಾಗಿಯೂ ಚಿತ್ರಿಸಬಹುದು.

ಪ್ರಣಯಾರ್ಚಕ

ರಾಗ : ಬೇಗಡೆ ; ತಾಳ : ಮಿಶ್ರಛಾಪು

ದೇವಿಯುಪಾಸಕರಗ್ರಣ್ಯನು ನೀನು

ಪಾವನನಾಮಪರಾಯಣನು ! |ಪ|

ಪನ್ನೀರತೀರ್ಥದಿ ಪುಣ್ಯಸ್ನಾನವ ಮಾಡಿ

ಚೆನ್ನಾದ ರೇಷ್ಮೆಯ ಮಡಿಯನುಟ್ಟು |

ಹೊನ್ನು-ರನ್ನದ ಚಾರುಜಪಮಾಲೆಯನು ತೊಟ್ಟು

ಸನ್ನದ್ಧನಾದೆಯಾ ಸೊಗವನ್ನಿಟ್ಟು ? ||1 ||

ಕಸ್ತೂರೀ-ಕುಂಕುಮಕೇಸರ-ಕರ್ಪೂರ-

ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಂದನಲೇಪವಿಟ್ಟು |

ವಿಸ್ತರಿಸಿರ್ಪೆಯೇನುಪಭೋಗವೆಲ್ಲವ

ಸ್ವಸ್ತಿವಾಚನಮಂತ್ರಕ್ಕನುವುಗೊಟ್ಟು || 2||

ಷೋಡಶೋಪಚಾರಸಾರಸರ್ವಸ್ವವ

ನೀಡಲು ಪರ್ಯಂಕಪೀಠವಿಟ್ಟು

ನೋಡುತ್ತಲಿರ್ಪೆಯೇಂ ನಿಧುವನಮಧುವರ

ಬೇಡುತ್ತ ಚಿತ್ತವ ಕೊಟ್ಟು ಬಿಟ್ಟು || 3||