Author: ವಿದ್ವಾನ್ ಮಹೇಶ ಭಟ್ ಹಾರ್ಯಾಡಿ
ಇದು ಶ್ರೀರಾಮನ ಕುರಿತು ಮಾಡಿದ ದಶರಾಗಮಾಲಿಕೆ. ಹತ್ತು ರಾಗಗಳ ಮುದ್ರೆ ಬರುವಂತೆ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು “ಭಾವಯಾಮಿ ರಘುರಾಮಮ್…” ಎಂಬ ಕೃತಿಯಂತೆ ಆಯಾ ರಾಗದ ಸ್ವರಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಾಡಿದರೆ ಕೇಳಲು ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆ.
(ರಾಗ : ಮೋಹನ)
ಸೀತಾಮೋಹನ ದಶರಥನಂದನ
(ಸೀತಾ-ಮೋಹನ ದಶರಥ-ನಂದನ)
ಜಗತೀಪಾವನ ದೀನಜನಾವನ ||
(ಜಗತೀ-ಪಾವನ ದೀನ-ಜನ-ಅವನ)
(ರಾಗ : ಧನ್ಯಾಸಿ)
ಧನ್ಯಾಸಿತಕುವಲಯಸಮಲೋಚನ
(ಧನ್ಯ-ಅಸಿತ-ಕುವಲಯ-ಸಮ-ಲೋಚನ)
ಗೌತಮದಯಿತಾಶಾಪವಿಮೋಚನ ||
(ಗೌತಮ-ದಯಿತಾ-ಶಾಪ-ವಿಮೋಚನ)
(ರಾಗ : ಸಾರಂಗ)
ಮಾಯಾಸ್ವರೂಪಸಾರಂಗದಮನ
(ಮಾಯಾ-ಸ್ವರೂಪ-ಸಾರಂಗ-ದಮನ)
ಶಬರೀಸೇವನತೋಷಿತಚೇತನ ||
(ಶಬರೀ-ಸೇವನ-ತೋಷಿತ-ಚೇತನ)
(ರಾಗ : ಷಹಾನ)
ದೋಷಹಾನಗುಣಾದಾನ-
(ದೋಷ-ಹಾನ-ಗುಣ-ಆದಾನ)
ನಿಪುಣ ಪೂರ್ಣಿಮೇಂದುವದನ ||
(ನಿಪುಣ ಪೂರ್ಣಿಮಾ-ಇಂದು-ವದನ)
(ರಾಗ : ಲಲಿತ)
ಲಲಿತಗಮನ ಕುಂದರದನ
(ಲಲಿತ-ಗಮನ ಕುಂದ-ರದನ)
ಆಂಜನೇಯಹೃದಯಸದನ ||
(ಆಂಜನೇಯ-ಹೃದಯ-ಸದನ)
(ರಾಗ : ಮುಖಾರಿ)
ಶರಮುಖಾರಿದೇಹದಲನ
(ಶರ-ಮುಖ-ಅರಿ-ದೇಹ-ದಲನ)
ರಾಮ ಹೇಮವರ್ಣವಸನ ||
(ರಾಮ ಹೇಮ-ವರ್ಣ-ವಸನ)
(ರಾಗ : ಸಾಮ)
ಸಾಮವಾದಲಸಿತರಸನ
(ಸಾಮ-ವಾದ-ಲಸಿತ-ರಸನ)
ಲಕ್ಷ್ಮಣಾದಿಸೇವ್ಯಮಾನ ||
(ಲಕ್ಷ್ಮಣ-ಆದಿ-ಸೇವ್ಯಮಾನ)
(ರಾಗ : ಹಂಸನಾದ)
ಪರಮಹಂಸನಾದಯೋಗಿ-
(ಪರಮ-ಹಂಸ-ನಾದ-ಯೋಗಿ)
ತ್ಯಾಗರಾಜವಿನುತಚರಣ ||
(ತ್ಯಾಗರಾಜ-ವಿನುತ-ಚರಣ)
(ರಾಗ : ಖರಹರಪ್ರಿಯ)
ಖರಹರ ಪ್ರಿಯಭರತಲಾಲನ
(ಖರ-ಹರ ಪ್ರಿಯ-ಭರತ-ಲಾಲನ)
ದಿನಕರಾನ್ವಯಕೀರ್ತಿವರ್ಧನ ||
(ದಿನಕರ-ಅನ್ವಯ-ಕೀರ್ತಿ-ವರ್ಧನ)
(ರಾಗ : ತೋಡಿ)
ಕರುಣಾಸಾಗರ ಭವತೋ ಡಿಂಭಂ
(ಕರುಣಾ-ಸಾಗರ ಭವತೋ ಡಿಂಭಂ)
ವಾಣೀವತ್ಸಲಮೇನಂ ಪಾಲಯ ||
(ವಾಣೀ-ವತ್ಸಲಮ್ ಏನಂ ಪಾಲಯ)
ಪ್ರತಿಪದಾರ್ಥ : ಸೀತಾಮೋಹನ – ಸೀತೆಯನ್ನು ಸೆಳೆದವನೇ; ದಶರಥನಂದನ – ದಶರಥನ ಮಗನೇ; ಜಗತೀಪಾವನ – ಜಗತ್ತನ್ನು ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಿದವನೇ; ದೀನಜನಾವನ – ದೀನರಾದ ಜನರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವವನೇ ; ಧನ್ಯ – ಧನ್ಯನೇ ; ಅಸಿತಕುವಲಯಸಮಲೋಚನ – ಕಪ್ಪಾದ ನೈದಿಲೆಯನ್ನು ಹೋಲುವ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನುಳ್ಳವನೇ; ಗೌತಮದಯಿತಾಶಾಪವಿಮೋಚನ – ಗೌತಮರ ಸತಿಯಾದ ಅಹಲ್ಯೆಯನ್ನು ಶಾಪದಿಂದ ಬಿಡಿಸಿದವನೇ; ಮಾಯಾಸ್ವರೂಪಸಾರಂಗದಮನ – ಮಾಯಾಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಜಿಂಕೆಯನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಿದವನೇ; ಶಬರೀಸೇವನತೋಷಿತಚೇತನ – ಶಬರಿ ಮಾಡಿದ ಉಪಚಾರದಿಂದ ಮುದಗೊಂಡ ಮನಸ್ಸನ್ನುಳ್ಳವನೇ; ದೋಷಹಾನಗುಣಾದಾನನಿಪುಣ – ದೋಷವನ್ನು ಬಿಡುವುದು ಮತ್ತು ಗುಣವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಚತುರನಾದವನೇ; ಪೂರ್ಣಿಮೇಂದುವದನ – ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ಚಂದ್ರನಂತಿರುವ ಮುಖವನ್ನುಳ್ಳವನ್ನೇ; ಲಲಿತಗಮನ – ಸುಂದರವಾದ ನಡಿಗೆಯನ್ನುಳ್ಳವನೇ; ಕುಂದರದನ – ಮಲ್ಲಿಗೆಯಂತಹ ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನುಳ್ಳವನೇ; ಆಂಜನೇಯಹೃದಯಸದನ – ಹನುಮಂತನ ಮನಸ್ಸನ್ನೇ ಮನೆಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡವನೇ; ಶರಮುಖಾರಿದೇಹದಲನ – ಬಾಣದ ತುದಿಯಿಂದ ಶತ್ರುಗಳ ದೇಹವನ್ನು ಸೀಳಿದವನೇ; ಹೇಮವರ್ಣವಸನ – ಚಿನ್ನದ ಬಣ್ಣದ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನುಳ್ಳವನೇ; ಸಾಮವಾದಲಸಿತರಸನ – ಸಾಮರೂಪವಾದ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಶೋಭಿಸುವ ನಾಲಿಗೆಯನ್ನುಳ್ಳವನೇ; ಲಕ್ಷ್ಮಣಾದಿಸೇವ್ಯಮಾನ – ಲಕ್ಷ್ಮಣನೇ ಮೊದಲಾದವರಿಂದ ಸೇವಿಸಲ್ಪಡುವವನೇ; ಪರಮಹಂಸನಾದಯೋಗಿತ್ಯಾಗರಾಜವಿನುತಚರಣ – ಪರಮಹಂಸರೂ ನಾದಯೋಗಿಗಳೂ ಆದ ತ್ಯಾಗರಾಜರಿಂದ ಸ್ತುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪಾದಗಳನ್ನುಳ್ಳವನೇ; ಖರಹರ – ಖರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದವನೇ; ಪ್ರಿಯಭರತಲಾಲನ – ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರನಾದ ಭರತನನ್ನು ಲಾಲಿಸಿದವನೇ; ದಿನಕರಾನ್ವಯಕೀರ್ತಿವರ್ಧನ – ಸೂರ್ಯವಂಶದ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದವನೇ; ಕರುಣಾಸಾಗರ – ದಯೆಯ ಸಮುದ್ರವೇ ಆಗಿರುವವನೇ; ಭವತಃ – ನಿನ್ನ; ಡಿಂಭಂ – ಮಗುವಾದ; ವಾಣೀವತ್ಸಲಂ – ವಾಣೀವತ್ಸಲನೆಂಬ; ಏನಂ – ಈತನನ್ನು; ಪಾಲಯ – ರಕ್ಷಿಸು